Επιρρηματικές προτάσεις (adverbial clauses)

Επιρρηματικές  προτάσεις (adverbial clauses) λέγονται οι προτάσεις που προσδιορίζουν κυρίως

το ρήμα μιας πρότασης ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί, δίνοντας πληροφορίες

για το χρόνο, τον τρόπο, την αιτία κ.λπ..

Ως προς τη σημασία τους είναι:

An adverbial clause is a dependent clause that functions as an adverb; that is, the entire clause modifies mainly the verb of the sentence, (but also sometimes an adjective, or another adverb). As with all clauses, it contains a subject and predicate, although the subject as well as the (predicate) verb may sometimes be omitted and implied.

Adverbial clauses are divided into several groups according to the actions or senses of their conjunctions:

τελικές, ( final clauses, showing purpose, --- in order to, so that, in order that---)

αιτιολογικές, (showing reason, --- because, since, as, given---)

     αποτελεσματικές,( showing result)

υποθετικές, (conditional clauses)

χρονικές (time clauses)

αναφορικές( relative clauses)

Παραδείγματα Examples:

• Επειδή η θερμοκρασία στη γη αυξήθηκε, οι πάγοι λιώνουν στους πόλους.

Η δευτερεύουσα πρόταση: «Επειδή η θερμοκρασία στη γη αυξήθηκε»

δηλώνει την αιτία για την οποία οι πάγοι λιώνουν στους πόλους, και είναι αιτιολογική.

• Έφυγε, για να πάει στην πατρίδα του.

Η δευτερεύουσα πρόταση: «για να πάει στην πατρίδα του» δηλώνει το σκοπό 

για τον οποίο έφυγε και είναι τελική. (στα αρχαία ελληνικά τέλος = σκοπός)

• Έγραφε τόσο γρήγορα, ώστε τελείωσε πρώτος.

Η δευτερεύουσα πρόταση: «ώστε τελείωσε πρώτος»

δηλώνει το αποτέλεσμα που είχε το γρήγορο γράψιμο και είναι αποτελεσματική.

• Αν κάνει καλό καιρό, θα πάμε στη θάλασσα.

Η δευτερεύουσα πρόταση: «αν κάνει καλό καιρό» δηλώνει υπόθεση και είναι υποθετική.

  

• Όταν διαβάζω, κουράζομαι.

Η δευτερεύουσα πρόταση: «όταν διαβάζω» δηλώνει το χρόνο που γίνεται μια πράξη και είναι χρονική.

Επιρρηματικές τελικές λέγονται οι προτάσεις που δηλώνουν το σκοπό που οδηγεί σε μια ενέργεια, μ' άλλα λόγια για ποιο σκοπό γίνεται η πράξη που αναφέρεται στο ρήμα της πρότασης από την οποία εξαρτάται.  Final clauses  in linguistics are dependent adverbial clauses expressing purpose. For this reason they are also referred to as purposive clauses or aclauses of purpose.

Εισάγονται: conjunctions used for purpose clauses:

Οι τελικές προτάσεις εισάγονται με τους τελικούς συνδέσμους: για να, να (με τη σημασία του για να). ·        Αγόρασε καινούρια τηλεόραση, για να δει τους αγώνες. (αγόρασε καινούρια τηλεόραση με σκοπόνα δει τον αγώνα) ·        Έσκυψε να αποφύγει την μπάλα. (για να αποφύγει την μπάλα) (έσκυψε με σκοπό να αποφύγει την μπάλα) ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Και οι ονοματικές βουλητικές προτάσεις εισάγονται με το να. Οι βουλητικές όμως χρησιμοποιούνται ως όρος της πρότασης, δηλαδή ως υποκείμενο, αντικείμενο, επεξήγηση, ονοματικός προσδιορισμός και επιρρηματικός προσδιορισμός. There are some other type of clauses called βουλητικές προτάσεις and express wish. These are different from the purpose clauses. Όταν έχουμε μια πρόταση που αρχίζει με το να ο πιο εύκολος τρόπος για να διακρίνουμε αν είναι επιρρηματική τελική ή ονοματική βουλητική είναι να δούμε αν το να μετατρέπεται σε για να. Παράλληλα, θα πρέπει να δούμε μήπως χρησιμοποιείται ως όρος της κύριας πρότασης. When we have a clause which begins with the word να it may be a wish clause. So, in order to clear it out, we have to see if we can turn να into για να. In addition we have to check if this clause is used as an essential part of a main clause. Ας δούμε τη διαφορά με παραδείγματα. Θέλω να δουλέψω. (I wish/want to work). Το "να" δεν μπορεί να μετατραπεί σε "για να". Εξάλλου, η πρόταση "να δουλέψω" χρησιμοποιείται ως αντικείμενο του ρήματος της κύριας πρότασης "θέλω" (Τι θέλω; να δουλέψω > αντικείμενο), άρα η πρόταση είναι ονοματική βουλητική. In this case, να δουλέψω  is a predicate for the verb θέλω, SO, the clause Θέλω να δουλέψω is a ονοματική βουλητική clause. Ήρθα να δουλέψω. Το "να" μετατρέπεται σε "για να" (Ήρθα, για να δουλέψω). Συνεπώς η πρόταση είναι επιρρηματική τελική. Θέλω να σπουδάσω, για να γίνω καθηγητής. κύρια βουλητική τελική  Οι προτάσεις που εισάγονται με το "για να" δεν είναι πάντοτε τελικές. Μπορεί να είναι και αιτιολογικές ή αποτελεσματικές. (δες παρακάτω)

Εκφέρονται:

1ον Κανονικά εκφέρονται με υποτακτική, purpose clauses use verbs in subjunctive π.χ. Ήρθα να σε δω. 2ον Εκφέρονται όμως και με οριστική παρατατικού, but also in the Imperect Tense. α. όταν η πρόταση από την οποία προσδιορίζεται η τελική, έχει οριστική παρελθοντικού χρόνου· υπάρχει έλξη, όπως λέγεται επισήμως. Ήρθες αλλά δεν είχα τα λεφτά να σου τα έδινα. (αντί: να σου τα δώσω) οριστική παρελθοντικού χρόνου οριστική παρατατικού του ρ. δίνω β. Ανεξάρτητα από το χρόνο και την έγκλιση του ρήματος της πρότασης από την οποία εξαρτάται η τελική, 1. όταν δηλώνεται σκοπός ανεκπλήρωτος, δηλαδή σκοπός που δεν πραγματοποιήθηκε ή που δεν είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί, ή 2. όταν ο σκοπός παρουσιάζεται ως απλή σκέψη αυτού που μιλάει, π.χ. 1. Μακάρι να ήσουν εδώ για να το έβλεπες κι ο ίδιος οριστική παρατατικού οριστική παρατατικού του ρ. βλέπω σκοπός απραγματοποίητος 2. Έχεις χρόνο, να πίναμε κανένα καφέ; οριστική ενεστώτα οριστική παρατατικού του ρ. πίνω απλή σκέψη αυτού που μιλάει

Άλλοι τρόποι δήλωσης του σκοπού

Για να εκφράσουμε το σκοπό, μπορούμε αντί μιας τελικής πρότασης να χρησιμοποιήσουμε: α. τις προθέσεις για, προς, π.χ. Ετοιμάστηκε για την παράσταση. Πήγε προς νερού του. β. χρησιμοποιούμε ρήματα ή περιφράσεις που δηλώνουν σκοπό, π.χ. Είχε σκοπό να γίνει γιατρός. γ. χρησιμοποιούμε λέξεις που δηλώνουν σκοπό, όπως: σκοπός, στόχος, π.χ. Ξεκίνησε με σκοπό να δουλέψει σαν φωτογράφος.